Bert Weteringe – Windhandel, tijdens informatiebijeenkomst

Bert Weteringe was één van de sprekers tijdens de informatiebijeenkomst op 22 mei jl. georganiseerd door Bewonersplatform Windpark Midden-Betuwe. In zijn presentatie heeft hij een aantal punten toegelicht die staan uitgewerkt in zijn boek Windhandel: De impact van grootschalige energieopwekking met windturbines.

Onderstaand een aantal belangrijke highlights uit zijn boek en presentatie:

In de inleiding zet Weteringe de toon voor zijn boek en presentatie: kritisch, met oog voor werke­lijke kosten en onbedoelde effecten. Hij daagt beleidsmakers, investeerders en de maatschappij uit om eerlijk te kijken naar de baten én de lasten van windenergie — voorbij prijzige duurzaamheidsslogans.

• Windenergie in crisis (zomer 2023): Weteringe opent met voorbeelden van gevestigde spelers zoals Vattenfall die projecten annuleren vanwege economische en milieuredenen – bijvoorbeeld aan de Zweedse westkust en langs de Noordzeekust bij Engeland
• Schaal van de uitdaging: Wereldwijd zijn er zo’n 200.000 windturbines; om in 2050 volledig fossielvrij te zijn, zijn er nog ongeveer 2 miljoen extra nodig.
• Materialen & kosten: Hij benadrukt de enorme materiaalbehoefte voor slechts één turbine: duizenden tonnen staal, beton en kunststof, plus de milieubelasting van productie en afvalverwerking (denk aan rotorbladen die niet recyclebaar zijn)
• Ecologie & leefomgeving: De turbines veroorzaken slachtoffers onder vogels, vleermuizen en insecten en leiden tot horizonvervuiling, geluidsoverlast (ook infrageluid) en slagschaduw, wat de draagkracht van omwonenden onder druk zet
• Betrouwbaarheid & microklimaat: De variabele opwek en onverwachte effecten zoals lokale bodemopwarming en droging maken windenergie minder robuust dan vaak wordt voorgespiegeld
• De centrale vraag: Weteringe vraagt zich hardop af of het concept ‘duurzame energie’ onder de huidige omstandigheden niet eerder neerkomt op ‘windhandel’ – waarbij economische en ecologische belangen botsten

Hoofdstuk 5: “De economische aspecten” uit Windhandel van Bert Weteringe

Hoofdstuk 5 benadrukt dat windenergie niet automatisch betaalbaar of duurzaam is. De economische realiteit onthult hoge bouw- en afvalkosten, financiële risico’s die gedelegeerd worden aan omwonenden en gemeenten, en een beleid dat vooral investeerders zekerheid biedt – soms ten koste van de bredere maatschappelijke belangen. Weteringe pleit voor een transparanter en rechtvaardiger kostenbeeld, waarbij de echte prijs van windenergie beter zichtbaar en eerlijk verdeeld wordt.

💰 1. Hoge kosten & materiaalhonger

• Bouw, installatie en exploitatie van windturbines zijn zeer kostbaar. Voor één moderne turbine zijn enorme hoeveelheden staal, beton en kunststof nodig – met hoge milieu- en financiële kosten
• De productie wordt vrijwel altijd ondersteund door fossiele brandstoffen, wat de klimaatwinst onder druk zet .

📉 2. Onvoorziene afvalkosten

• Rotorbladen gaan na ongeveer 20 jaar afgedaan, zijn niet recyclebaar, en worden dus gestort of verbrand. Dit veroorzaakt hoge verwijderingskosten die vaak onderschat worden

📊 3. Investeringen en subsidiedynamiek

• Grote investeerders en exploitanten zijn primair gemotiveerd door financiële rendementen – niet zozeer door milieuwinst .
• Provinciaal en nationaal beleid is gericht op zekerheid bieden aan investeerders door garanties en subsidie-ondersteuning, zelfs als dit betekent dat risico’s later bij gemeenten of burgers terechtkomen .

⚖️ 4. Financiële risico’s na afschrijftijd

• Windparken worden opgezet als “Special Purpose Vehicles” (SPV’s), waardoor risico’s na subsidieverval vaak naar de maatschappij of grondeigenaren verschuiven.
• Wanneer subsidies wegvallen en onderhouds- of sloopkosten oplopen, kan het publieke kostenplaatje fors stijgen.

🏛️ 5. Juridische en beleidsmatige gevolgen

• De overheid prioritiseert klimaatalternatieven boven lokale belangen en waarschijnlijk bienestar van omwonenden .
• Nationale beleidskeuzes – zoals versoepelde geluidnormen – scheppen rechtszekerheid voor investeerders, maar leggen juridische en financiële risico’s bij burgers en gemeenten, vooral bij toekomstige claims .

Hoofdstuk 6 (“De gevolgen van windturbines voor mens en natuur”) uit Windhandel van Bert Weteringe

Weteringe stelt dat de grootschalige toepassing van windenergie aanzienlijke nadelige gevolgen kent voor natuur, mens en omgeving. Hij roept op tot eerlijkere berekeningen die niet alleen de duurzaamheidsclaim ondersteunen, maar ook rekening houden met ecologische, gezondheids- en infrastructuureffecten. Daarmee pleit hij voor een integrale benadering van de energietransitie.

🌿 1. Impact op flora en fauna

• Dodelijk voor vogels, vleermuizen en insecten: De draaiende rotorbladen veroorzaken al aanzienlijke sterfte onder zeevogels, vleermuizen en insecten.
• Ecologische verstoring op zee: Bijvoorbeeld offshore windparken leiden tot verdrievoudigde sterfte onder bultrugwalvissen aan de Amerikaanse Oostkust sinds 2016.

🏠 2. Effecten op mensen

• Geluidshinder, slagschaduw en horizonvervuiling: Deze factoren veroorzaken stress, slaapverstoring en een afname van de leefkwaliteit bij omwonenden.
• Weteringe noemt gevallen waarin bewoners hevige overlast ervaren door infrageluid en kloppende slagschaduw, en hij waarschuwt dat deze effecten niet goed in kaart zijn gebracht.

🏜️ 3. Landschap & bodem

• Veranderingen in landschap: Windturbines domineren het natuurlijke uitzicht en kunnen het karakter van open gebieden aantasten .
• Bodemopwarming en droogte: Grootschalige parken leiden tot hogere bodemtemperaturen (ongeveer +1 °C na 10 jaar), wat meer verdamping en bodemdroging veroorzaakt— een onverwacht bijeffect van windenergie.

🏗️ 4. Grondstoffen én afvalprobleem

• Massieve grondstoffenvraag: Voor één turbine (4 MW) zijn nodig: ~900 ton staal, 2,5 miljoen kg beton en 45 000 kg kunststof. Deze productie is sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen.
• Afvalposé: rotorbladen niet recyclebaar: Na 20 jaar gebruik worden deze niet hergebruikt, maar verbrand of gestort—wat serieuze milieukosten met zich meebrengt.

⚙️ 5. Klimaat- en energienut

• Variabele opwek: geen betrouwbare stroom: Door de variabiliteit van de wind is de continuïteit van elektriciteitsproductie onzeker, wat investeringen in backup-netwerken vereist .
• Dubbele klimaateffecten: Naast CO₂-besparing is er sprake van onbedoelde opwarming en droogte door microklimaatverstoringen in windparken .

Conclusie:

De overkoepelende conclusie van Bert Weteringe in Windhandel is dat windenergie in zijn huidige vorm géén duurzame oplossing is, ondanks hoe het gepresenteerd wordt in het klimaatbeleid en de energietransitie.

Hij stelt dat:

🌪️ Windenergie is geen wondermiddel

Windturbines worden verkocht als schoon en klimaatvriendelijk, maar in werkelijkheid brengen ze grote ecologische, economische en sociale schade met zich mee – van vogelsterfte tot horizonvervuiling en van grondstoffenverspilling tot energie-onbetrouwbaarheid.

📉 De echte kosten worden verhuld

Weteringe betoogt dat overheden en belanghebbenden (zoals energiebedrijven en projectontwikkelaars) de ware impact en kosten bewust of onbewust negeren of verdoezelen. Denk aan verborgen milieuschade, financiële risico’s die op burgers worden afgewenteld, en een blind geloof in ‘groei via techniek’.

🌍 Het klimaatbeleid is technisch-economisch gedreven

Volgens hem wordt het klimaatprobleem vooral technocratisch benaderd: alsof we met windturbines en subsidies het probleem kunnen “oplossen”, zonder wezenlijk gedrag, consumptie of energievraag ter discussie te stellen.

⚠️ Pleidooi voor herbezinning

Weteringe roept op tot een fundamentele herbezinning:

• Niet alleen kijken naar CO₂-besparing,
• maar ook naar biodiversiteit, gezondheid, landschap, en maatschappelijke draagkracht.
  Hij pleit voor kleinschaligere, eerlijkere en meer transparante energiekeuzes, waarin lokale gemeenschappen een volwaardige stem krijgen.

📌 Conclusie in één zin:

“Windenergie is geen duurzame energie, maar een vorm van politieke en economische ‘windhandel’ die meer vragen oproept dan ze oplost.”